تولید و فروش عطرهای گیاهی خوراکی
تنوع آب و هوایی موجود در کشور ما سبب رویش طیف وسیعی از گیاهان باغی، زراعی و دارویی شده است. علاوه بر مصارف معمول، این گیاهان را می توان در صنعتی سودآور نیز به کار برد.
تولید و فروش عطرهای گیاهی خوراکی، صنعتی تازه وارد و سودآور است که می توان با توجه به پتانسیل آب و هوایی و پوشش گیاهی کشور ما، سود فراوانی از این صنعت به دست آورد. برای تولید عطرهای گیاهی می توان انواع مختلفی از گیاهان باغی، زراعی و دارویی را به کار برد. در گذشته به دلیل تمایل بیشتر مردم برای استفاده محصولات گیاهی این صنعت از رونق بیشتری برخوردار بود. صنعتی شدن سبب شد دوره ای نه چندان کوتاه این صنعت سالم به حاشیه رانده شود.
استفاده از مواد شیمیایی در تولید عطرها با مصارف خوراکی و یا برای تولید در صنعت ادکلن و لوازم آرایش مضرات بیشماری دارد. چنین عطرهایی نه تنها فاقد ضرر می باشند بلکه قادر به درمان برخی از بیماری ها هستند. اقلیم خاص و تنوع پوشش گیاهی فرصتی مناسب برای تولید طیف وسیعی از اسانس ها را در اختیار ما قرار داده است. علاوه بر این سبب می شود ضایعات در بسیاری از بخش های کشاورزی به حداقل برسد.
عطر های گیاهی
ترکیبات روغنی و فراری هستند که از بخش های مختلف گیاهان مانند برگ، پوست، گل، میوه، دانه، و ریشه تولید می شوند. گاهی این عطرها توسط خود پروتوپلاسم گیاهان بوسیله تجزیه رزین ها یا هیدرولیز گلیکوزیدها ایجاد می شوند. قسمت های معطر در گیاهان مختلف متفاوت است. به عنوان مثال در نعناع بخش معطر تارهای ترشح کننده هستند. در حالی که بخش معطر در گیاهان تیره چتریان در لوله های روغنی و در برخی گل ها مانند گل محمدی در گلبرگ ها قرار دارد. می توان به کاربردهای درمانی مختلف عطرهای گیاهی به عنوان صادراتی پرسود نیز توجه داشت. در کشورهای جهان سوم و ایران عمدتا تمایل به صادرات مواد خام است. اما عطرهای طبیعی به علت ساختار خاص خود مدت نگهداری بیشتری نسبت به مواد خام دارند. با تولید اسانس های گیاهی علاوه بر افزایش ماندگاری مواد می توان گزینه جذاب تری برای مشتریان خارجی داشت.
کاربرد عطرهای گیاهی
در دنیای امروزی و پیشرفت در زمینه های مختلف، کاربردهای گسترده ای برای عطر های گیاهی وجود دارد. از این مواد می توان به عنوان طعم دهنده و نگهدارنده در صنایع غذایی، ماده معطر در صنعت لوازم آرایشی و بهداشتی، در صنعت داروسازی، و گاهی حتی در تولید حشره کش ها می توان استفاده کرد. بر اساس کاربرد این عطرها را می توان به سه دسته زیر تقسیم کرد:
- عطرهای مصرفی در صنایع غذایی و دارویی
- عطرهای مصرفی صنایع بهداشتی و مواد پاک کننده
- عطرهای مصرفی در صنایع آرایش و ادکلن
روش تولید
با توجه به نوع گیاه برای استخراج عطرها از روش های مختلفی استفاده می شود. اما روش های مانند تقطیر با بخار آب، استفاده از حلال های شیمیایی، پرس سرد، استفاده از فشار بخار آب، گاز دی اکسید کربن، آب جوش و خلا و … استفاده می شود. برای تهیه عطر از گیاهان دارویی می توان روش آب جوش و خلا را بکار برد.
کاربرد گیاهان دارویی در ساخت عطرهای طبیعی خوراکی
تفاوت عطرهای گیاهی و عصاره گیاهی
عصاره گیاهی محصولی حاصل از مکانیسم حلالیت است. در عصاره ها از روغن به عنوان حلال استفاده می شود. عصاره ه حاوی موادی از جمله موسیلاژها، تان ها، ویتامین ها و املاح هستند. عصاره ها غالبا شیرابه ای و غلیظ هستند. روش تهیه عطرهای گیاهی تقطیر است. آب حاصل از فرایند تقطیر عطرها را عرق گیاهی می نامند. این عطرها دارای ترکیبات ترپنی یا مشتقات این ترکیبات هستند. غالبا حالت روغنی و فرار دارند. نمی توان عطرهای گیاهی را در آب حل کرد. به عبارتی ساده تر می توان گفت قابلیت استخراج عطرهای گیاهی از عصاره ها وجود دارد.
کاربردهای مختلف
ساخت عطر با استفاده از گیاهان دارویی در کشور ما قدمتی دیرینه دارد. بیشترین کاربرد عطرهای گیاهی در خواص درمانی انها خلاصه می شود. می توان کاربرد درمانی این عطرها را به موارد زیر تقسیم کرد:
- درمان سردرد و دردهای معده: عطرهای گیاهی حاوی نعناع و میخک دارای چنین کاربردی هستند.
- خاصیت ضدعفونی زخم: عطرهای گیاهی استخراج شده از علف لیمو، رزماری و اسطوخودوس خاصیت ضدعفونی کنندگی دارند.
- از بین بردن تب.
- درمان بی خوابی و استرس: عطرهای استخراج شده از نارنگی، پرتقال، کاسنی و اسطوخودوس دارای چنین ویژگی هستند.
- درمان سرماخوردگی و انواع آنفولانزا: عطرهای حاوی از موادی مانند دارچین، میخک، لیمو و اکالیپتوس نقش موثری در درمان سرماخوردگی و آنفولانزا دارند.
- درمان سوختگی و جای نیش حشرات.
- درمان آلرژی های تنفسی.
- درمان اسپاسم و گرفتگی عضلانی.
- استفاده از عطرهای گیاهی برای ضدعفونی ظرف ها و بطری های آب: به این منظور می توان از عطر گریپ فروت و عطر لیمو استفاده کنید.
انواع عطرهای گیاهی در صنایع غذایی
استفاده از میوه ها، گیاهان، و گل های معطر در ساخت عطرهای خوراکی
امروزه علاوه بر صنعت دارو در صنعت آشپزی و صنایع غذایی به عنوان طعم دهنده از عطرهای گیاهی استفاده می شود. برای تولید عطرهای مورد نیاز در صنایع غذایی از چندین دسته مختلف از مواد استفاده می شود. این دسته ها عبارتند از میوه ها، مغزها، گل های معطر و دانه های مختلف. میوه های پرکاربرد برای تولید عطرها شامل پرتقال، توت فرنگی، لیمو، نارنگی، بلوبری، انار، نارگیل و موز هستند.
برای تولید عطرهای گیاهی خوراکی از مغزیجاتی مانند گردو، پسته، بادام و … هستند. از دانه هایی مانند قهوه، هل، کاپوچینو و … نیز برای تولید عطرها خوراکی استفاده می شود. گل های معطری نظیر رز، یاس، یاسمن، محمدی، نسترن نیز برای تولید عطرهای گیاهی خوراکی به کار می روند. علاوه بر این عطرهای با طعم دارچین و زعفران نیز وجود دارد. این مواد به عنوان طعم دهنده در ساخت انواع مختلف بستنی، کیک و کلوچه، ژله ها، انواع نان ها، و در شکلات سازی کاربرد دارند. علاوه بر این در ساخت لوازم آرایشی گیاهی نیز از عطرهای طبیعی استفاده می شود.